Een content subheading

Steeds vaker wordt er gepraat over maagzweren bij paarden. Het schijnt veel voor te komen maar wordt maar weinig gediagnostiseerd. Wat is hier de oorzaak van? En hoe erg is het probleem eigenlijk?

Verschillende studies laten zien dat maagzweren bij ongeveer 37% van de recreatiepaarden voorkomt, bij 58% van de sportpaarden en bij racepaarden loopt dit percentage zelfs op tot 90%! Dit is enorm veel, echter doordat de symptomen vage klachten zijn die ook kunnen optreden bij andere ziekten, wordt de aandoening niet altijd erkend. Om te begrijpen hoe maagzweren ontstaan is het van belang te weten hoe een paardenmaag functioneert.

Bouw en functie

Een paard heeft een relatief kleine maag.

In de natuur graast een paard de hele dag  kleine hoeveelheden voedsel, die gelijk worden doorgegeven aan de darmen. Daarom produceert een paardenmaag continu maagzuur. Dit is anders dan bij mensen, wij produceren alleen maagzuur wanneer wij gegeten hebben. Tijdens het eten maakt een paard ook speeksel aan. Speeksel bevat bicarbonaat en heeft een bufferende werking op het maagzuur. Door een continue aanvoer van voedsel met speeksel is de zuurgraad in een paardenmaag stabiel.

De maag van een paard bestaat uit 2 gedeelten. Het squameuze deel; het ivoorkleurige bovenste deel van de maag, waar zich geen klieren bevinden. En het onderste glandulaire deel; in dit roze slijmvlies bevinden zich de klieren die het maagzuur produceren. De overgang tussen deze delen noemen we de margo plicatus. Hier komen de meeste maagzweren voor.

Het glandulaire deel van de maag produceert naast maagzuur ook een beschermende slijmlaag, zodat de maag zichzelf niet “opeet”. Het squameuze deel heeft deze bescherming echter niet, waardoor contact met maagzuur leidt tot irritaties en uiteindelijk maagzweren.

Oorzaken

Maagzweren ontstaan wanneer er een teveel aan zuur in de maag gevormd wordt en de beschermende factoren wegvallen.

Eén van de belangrijkste factoren daarbij is het ruwvoer (gras, hooi, kuil, stro of lucerne).  Veel paarden in Nederland staan een (groot) deel van de dag op stal en krijgen het ruwvoer in een beperkt aantal porties per dag. Hierdoor ontstaan er perioden waarin het paard niet eet. Het maagzuur wordt dan niet geneutraliseerd en de zuurgraad in de maag daalt. Daarnaast krijgen veel (sport)paarden een behoorlijke hoeveelheid krachtvoer. Dit zorgt nog voor extra zuur toename in de maag en verhoogd het risico op maagzweren.

Verder speelt training een belangrijke rol bij het ontstaan van maagzweren. Intensief trainen, zeker bij jonge paarden, kan leiden tot stress, wat een trigger is voor maagzweren. Ook ontstaat er tijdens arbeid een verhoogde druk in de buik. Het maagzuur wordt hierdoor omhoog geduwd en kan in aanraking komen met het onbeschermde squameuze deel.

Stress zorgt voor een mindere bloedtoevoer naar de maag, waardoor er minder beschermend maagslijm tegen het zuur gevormd wordt. Naast intensieve training, kan stress veroorzaakt worden door b.v. transport, wedstrijden, nieuwe omgeving, langdurig op stal, pijn  of ziekte.

Ook medicatie kan, net als bij mensen, de oorzaak zijn van het ontstaan van maagzweren. Het langdurig gebruik van hoge doseringen pijnstillers en ontstekingsremmers kunnen leiden tot maagzweren.

 

Symptomen

Maagzweren geven veel aspecifieke symptomen, zoals:

• Gapen
• Tandenknarsen
• Boeren
• Speekselen
• Wisselende eetlust:
  • Geen krachtvoer eten
  • Geen ruwvoer eten
  • Niet willen eten
• Koliek
• Diarree
• Gewichtsverlies
• Doffe vacht
• Slecht presteren

Diagnose

De klachten van een paard kunnen een aanwijzing zijn voor maagzweren. Maar de diagnose kan alleen gesteld worden door middel van onderzoek met een camera in de maag. Dit noemen we een gastroscopie, waarbij via de neus van het paard een flexibele buis met camera in de maag wordt gebracht. Om het slijmvlies goed te kunnen beoordelen is het van belang dat het paard geen voedsel in de maag heeft. Hiervoor is 12 uur vasten en 6 uur dorsten noodzakelijk. Uiteraard na het toedienen van maagbescherming.

Op de volgende foto’s zijn beelden te zien van maagonderzoeken.

.  

Intacte maag-wand, geen maagzweren.
Squameuze en glandulaire slijmvlies mooi in beeld en op de overgang de margo plicatusMaagzweren in het squameuze slijmvlies net boven de margo plicatusErnstige maagzweren!
Diepe gaten in het slijmvlies en bloedingen. Dit kan leiden tot perforatie van de maag

Behandeling en preventie

Wanneer maagzweren vermoed of geconstateerd worden, bestaat de behandeling uit zuurremmende en maagslijmvliesbeschermende medicatie. Meestal zien we dan binnen een week verbetering van de klachten. Dit betekend niet dat de maagzweren dan al genezen zijn. Dit kost meer tijd en is het beste te monitoren door middel van een herhaling van de gastroscopie.

Zowel voor de preventie van maagzweren als de genezing is het belangrijk om het management rond het paard aan te passen.

• Zorg ervoor dat het paard niet lang zonder ruwvoer staat. Weidegang is ideaal, anders het liefste onbeperkt beschikking over ruwvoer (anders minimaal 4-6 porties/dag). Wanneer paarden snel te dik worden, kunnen slowfeeders een uitkomst bieden.
• Verdeel de krachtvoergift over meerdere kleine porties gedurende de dag. In ieder geval niet meer dan 2 kg per keer.
• Geeft eerst ruwvoer, daarna pas krachtvoer.
• Lucerne werkt zuurgraad neutraliserend en is een goed voedingssupplement om bij te voeren.
  • Zorg altijd voor vers water
  • Geeft vóór het rijden wat ruwvoer. Dit neutraliseert het maagzuur en voorkomt opspattend zuur.
  • Voorkom stress en bouw trainingen rustig op. Een paard dat maagzweren heeft, zal eerst rust nodig hebben om te herstellen.
  • Bied tijdens langdurig transporten ruwvoer aan.
  • Voedingssupplementen of speciale voeding dat het maagslijmvlies beschermt kunnen preventief ingezet worden of ter ondersteuning van de therapie.
  • Wees voorzichtig met langdurige pijnmedicatie. Echter pijn geeft ook stress, dus zorg op tijd voor maagbescherming wanneer dit toch noodzakelijk is.
  • Start in zeer stressvolle situaties eventueel preventief met zuurremmende medicatie.

  Voorkomen is altijd beter dan genezen!

Heeft u naar aanleiding van dit artikel nog vragen? Of kunnen wij u ergens anders mee helpen? Neem gerust contact op met de kliniek.
Op werkdagen van 8.00-17.00 uur bereikbaar en voor uitsluitend spoedgevallen staan wij 24/7 voor u klaar.