17-07-2017

Een content subheading

Langzaam maar zeker komt het voorjaar weer dichterbij en stilaan begint het gras al wat te groeien. Dat voorjaarsgras dat vaak ter sprake komt bij hoefbevangenheid of laminitis. Maar wat is hoefbevangenheid nu eigenlijk? En wat veroorzaakt nu precies deze zeer pijnlijke ziekte?

"Onder de kogel zitten nog 3 botjes, net zoals in onze vingers. Het onderste botje is het hoefbeen. Deze is vergelijkbaar met ons vingerkootje."

Dit hoefbeen (L – in de figuur hieronder) is opgehangen aan de hoef met behulp van zgn. lamellen die met elkaar verwikkeld liggen. Hoefbevangenheid is een ontsteking van deze lamellen, oftewel laminitis. Met andere woorden hoefbevangenheid is: een ontsteking van het ophangsysteem van het hoefbeen in de schoen.

Er zijn een aantal oorzaken wat een verhoogt risico op hoefbevangenheid met zich mee brengt, hieronder staan de meest voorkomenden:

  1. Endotoxinemie – gifstoffen in het bloed | Wanneer een paard of pony ernstig ziek wordt, bijvoorbeeld bij koliek, of een merrie die na de bevalling aan de nageboorte blijft staan, komen er veel gifstoffen in de bloedbaan. Door deze gifstoffen komen er problemen in de minuscule bloedvaatjes in het ingewikkelde ophangsysteem van de voet, waardoor deze ontstoken raakt.
  2. PPID | Bij PPID (voorheen Ziekte van Cushing) wordt in de hersenen van het paard een teveel van het hormoon ACTH gemaakt. Deze ACTH zet de bijnier aan tot het produceren van cortisol wat dan wordt vrijgesteld in de bloedbaan. Dit cortisol zorgt dan voor de hoefbevangenheid. Het ACTH kan in het bloed worden gemeten om zo een diagnose te stellen.
  3. EMS | Equine Metabolic Syndrome is een aandoening die meer bij pony´s dan bij paarden wordt gezien, omdat dit vaak is geassocieerd met een teveel aan lichaamsvet. Bij dit syndroom is het lichaam ongevoelig geworden voor insuline. Het lichaam gaat dit compenseren door extra veel insuline vrij te geven waardoor we bij bloedonderzoek ook altijd een verhoogde waarde kunnen meten. Omdat de vetophopingen bij deze paarden en pony´s cortisol produceren brengt dit een risico met zich mee voor de lamellen in de voeten. Ook dit syndroom kan worden gediagnosticeerd met een bloedonderzoek.
  4. Fructanen | Het zogenaamde ´voorjaarsgras´. In de periode dat overdag het gras kan groeien en ´s nachts soms zelfs nog vorst kan worden waargenomen is het risico het grootst. Overdag gaat het gras aan de slag om groter te worden, maar ´s nachts zijn de temperaturen te laag om de groei door te zetten en stapelen de suikers zich op. Dit type suiker – de zgn. fructanen – is de suiker dat zo gevaarlijk kan zijn voor onze viervoeters. Op internet via de fructanen-index kunt u per dag het risico bekijken en zo de weidegang aanpassen aan de omstandigheden.
  5. Collaterale laminitis | Wanneer een paard om welke reden dan ook een lidmaat niet kan belasten, wordt het gewicht op het andere been dus aanzienlijk verhoogd. Waar normaal het paard elk been zo nu en dan ontlast, bijvoorbeeld door rond te bewegen, is de belasting nu ononderbroken. Hierdoor komt de doorbloeding in de voet in het gedrang, waardoor de kans op ontsteking verhoogd. Het is dus belangrijk om in dergelijk geval niet alleen het zere been goed in de gaten te houden, maar ook het naaste been.

Een paard of pony wat lijdt aan hoefbevangenheid zal niet graag willen voortbewegen en soms zelfs veel willen liggen. Omdat de voorbenen bij het paard het meeste gewicht dragen, zijn deze voeten vatbaarder voor hoefbevangenheid. Het is ook mogelijk dat alle vier de voeten zijn aangetast of soms zelfs alleen de achterbenen. Als alleen de voorbenen zijn aangetast zal het paard de voeten vooruit plaatsen en vooral op de achterbenen leunen (zie figuren).

De aangetaste voeten voelen vaak warm aan en ter hoogte van de slagader is zgn. ´pulsatie´ te voelen.

Vaak zien we ook dat de zere voeten steeds afwisselend worden ontlast. In beweging verkiezen de pony´s en paarden vooral de zachte ondergrond en hebben ze de meest moeite met de bochten.

Links: Normale stand. Rechts: De stand van een paard met hoefbevangenheid.

Aan de achterkant van het hoefbeen hecht de diepe buigpees vast, die altijd een bepaalde tractie geeft op dit bot. Omdat het ophangsysteem sterk en stevig in elkaar zit, is dit weerstandig aan de trekkracht van de buigpees en zijn deze twee systemen dus mooi met elkaar in evenwicht. Bij laminitis of de ontsteking in het ophangsysteem ontstaat er ruimte tussen de verschillende lamellen en raakt dit evenwicht dus verstoort. De diepe buigpees blijft nog net zo hard aan dit botje trekken en zorgt er zo voor dat het hoefbeen in de schoen ´kantelt´ (zie afbeelding).

In hele ernstige gevallen kan het hoefbeen zelfs zo ver kantelen dat de punt door de zool van de voet heen komt.

Links: een normale zijdelingse röntgenopname. Rechts: door de trekkracht van de diepe buigpees is het hoefbeen in de schoen gekanteld. De afstand tussen het bot en de rand van de hoef is groter geworden en de punt van het bot wijst nu naar beneden.

Hoefbevangenheid is een zeer pijnlijke aandoening wat in veel gevallen blijvende schade met zich mee brengt en niet zelden een chronische vorm aanneemt, zeker wanneer de onderliggende oorzaak niet wordt aangepakt. Een paard of pony dat ooit hoefbevangen is geweest, zal altijd gevoeliger blijven voor een nieuwe episode.

Gelukkig zijn er allerhande mogelijkheden als het gaat om diagnose, behandeling en preventie. Hierbij is het heel belangrijk dat de ziekte in een vroeg stadium wordt herkend en de behandeling dus snel kan worden ingezet. Zoals hierboven aangegeven is het mogelijk om met een röntgenfoto eventuele veranderingen in de voet waar te nemen. Tevens kunnen we aan de hand van de foto met de hoefsmid een plan maken om de voet een zo normaal mogelijke constitutie aan te meten. Het blijft dan ook zeer belangrijk om te trachten te achterhalen waarom de lamellen in de voet ontstoken zijn geraakt, om dit in de toekomst te kunnen voorkomen.

Voor vragen omtrent hoefbevangenheid kunt van maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 contact opnemen via 0227-581238, of uw vraag mailen via info@paardenkliniekhollandskroon.nl

Deel nieuwsbericht

ACTUEEL

Bekijk de andere berichten

Kunnen wij u ergens anders mee helpen?

Heeft u naar aanleiding van dit artikel nog vragen? Of kunnen wij u ergens anders mee helpen? Neem gerust contact op met de kliniek.
Op werkdagen van 8.00-17.00 uur bereikbaar en voor uitsluitend spoedgevallen staan wij 24/7 voor u klaar.